Dược sĩ Thúy Mai
Sốt xuất huyết là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến tại Việt Nam. Bệnh thường xuất hiện vào mùa mưa và dễ dàng bùng phát thành dịch lớn. Sốt xuất huyết là bệnh rất nguy hiểm, nếu không phát hiện và điều trị kịp thời thì bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng đe dọa đến tính mạng của người bệnh.
Sốt xuất huyết là bệnh gì?
Sốt xuất huyết (hay sốt Dengue) là một trong những bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus gây ra. Bệnh sốt xuất huyết đặc trưng bởi triệu chứng sốt cao, nhức đầu, đau cơ, đau khớp, hạch to lan rộng và phát ban xuất huyết trên khắp cơ thể.
Sốt xuất huyết có thể xảy ra ở bất kỳ khoảng thời gian nào trong năm. Thường bùng phát thành dịch lớn vào mùa mưa, nhất là vào các tháng 7, 8, 9, 10 khi mà muỗi vằn Aedes phát triển mạnh mẽ nhất.
Đông Nam Á là một trong những nơi có dịch sốt xuất huyết bùng phát lớn nhất
Nguyên nhân gây ra bệnh sốt xuất huyết
Virus Dengue thuộc họ Flaviviridae là nguyên nhân gây ra bệnh sốt xuất huyết. Virus này có 4 chủng khác nhau là DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. Người nhiễm chủng virus nào thì sẽ tạo nên miễn dịch suốt đời, không bị tái nhiễm với chủng virus đó. Vì lý do này, một người có thể bị sốt xuất huyết tới 4 lần trong đời.
Dưới đây là con đường lây nhiễm virus Dengue qua trung gian truyền bệnh muỗi Aedes:
- Muỗi Aedes aegypti thường hoạt động vào ban ngày, chỉ có muỗi cái mới đốt người và có khả năng truyền bệnh. Muỗi cái có thể bị nhiễm virus khi hút máu từ những người nhiễm virus Dengue. Virus này sẽ ủ bệnh trong cơ thể muỗi trong khoảng 8 đến 11 ngày. Sau thời gian ủ bệnh thì muỗi bắt đầu có thể lây truyền virus cho người lành khác.
- Khi virus vào cơ thể người, chúng lưu thông trong hệ thống tuần hoàn từ 2 đến 7 ngày.
Muỗi Aedes aegypti là vật chủ trung gian chính truyền bệnh sốt xuất huyết Dengue
Dấu hiệu, triệu chứng bệnh sốt xuất huyết
Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh sốt xuất huyết qua từng giai đoạn là khác nhau, cụ thể như sau:
Giai đoạn ủ bệnh
Đây là giai đoạn mà thường không có bất cứ triệu chứng nào xuất hiện. Giai đoạn này thường kéo dài từ 3 - 6 ngày (một số trường hợp có thể lên tới 15 ngày) tính từ khi phơi nhiễm với virus Dengue.
Giai đoạn sốt Dengue
Sau khi giai đoạn ủ bệnh kết thúc thì người bệnh sẽ sốt cao đột ngột 39 - 40 độ C kèm theo một hoặc nhiều triệu chứng sau:
- Đau họng, buồn nôn, ói mửa, đau vùng thượng vị.
- Người mệt mỏi, rũ rượi, chân tay không có sức lực.
- Đau và nhức mắt, đau cơ, đau ở các khớp...
- Tiêu chảy.
- Có thể xuất hiện các ban xuất huyết trên cơ thể, biểu hiện bằng nhiều chấm đỏ dưới da. Nhiều người băn khoăn các nốt ban sốt xuất huyết có ngứa không? Câu trả lời là “có”, những nốt ban sốt xuất huyết có thể gây ra cảm giác ngứa ngáy khó chịu, nhất là ở chân, tay và lòng bàn tay.
Các triệu chứng bệnh sốt xuất huyết thường kéo dài trong khoảng 2 - 7 ngày. Hầu hết mọi người sẽ bình phục sau khoảng một tuần.
Người bị sốt xuất huyết có thể sốt cao lên tới 39-40 độ C
>>> XEM THÊM: Sốt xuất huyết thường xảy ra vào mùa nào?
Giai đoạn sốt xuất huyết Dengue
Trong giai đoạn này thì hầu hết người bệnh đều đã cắt được sốt hoặc chỉ còn sốt nhẹ. Đây là giai đoạn nguy hiểm nhất khi mắc sốt xuất huyết, với nhiều biến chứng có thể xảy ra.
Các biểu hiện của giai đoạn sốt xuất huyết Dengue cụ thể như sau:
- Tình trạng xuất huyết dưới da của người bệnh tăng lên rõ rệt. Ban sốt xuất huyết nổi nhiều hơn trên cơ thể, tập trung chủ yếu ở cẳng chân, cẳng tay, lòng bàn tay.
- Đi tiểu ít đi, giảm số lượng nước tiểu trong ngày.
- Có thể chảy máu chân răng, chảy máu mũi, rong kinh…
- Có thể xuất hiện xuất huyết đường tiêu hóa nghiêm trọng, bao gồm nôn, ho hay đi ngoài ra máu.
- Nguy hiểm nhất là xuất huyết nội tạng, ổ bụng và não.
- Do tăng tính thấm thành mạch quá mức khiến nước trong mạch bị thoát ra ngoài nhiều gây ra biến chứng tràn dịch màng phổi, bụng, hạ huyết áp và thậm chí còn có nguy cơ bị sốc do giảm thể tích tuần hoàn.
Sốt xuất huyết Dengue có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm
Giai đoạn hồi phục
Ở giai đoạn này, tình trạng sức khỏe của người bệnh được cải thiện. Dấu hiệu sắp khỏi sốt xuất huyết bao gồm cơn sốt được cắt, người bệnh khỏe hơn, thèm ăn trở lại và đi tiểu nhiều hơn. Các xét nghiệm sẽ cho thấy tiểu cầu tăng dần lên và trở về trạng thái bình thường.
6 biến chứng nguy hiểm của bệnh sốt xuất huyết
Nhiều người thắc mắc “bệnh sốt xuất huyết có nguy hiểm không?” Câu trả là có. Đây một trong những bệnh diễn biến rất phức tạp và có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho người mắc, cụ thể như sau:
- Sốc do giảm thể tích tuần hoàn: Virus Dengue có khả năng làm tăng tính thấm thành mạch khiến huyết tương chảy nhiều ra ngoài lòng mạch. Điều này khiến lượng dịch lưu thông trong hệ tuần hoàn giảm quá mức dẫn tới giảm huyết áp đột ngột gây ra sốc.
- Suy tim, suy thận: Do giảm thể tích tuần hoàn khiến tim phải hoạt động quá sức để duy trì cung cấp oxy cho cơ thể. Đồng thời, thận cũng phải hoạt động quá mức dẫn tới tình trạng suy thận cấp. Đây là một trong những biến chứng sốt xuất huyết nguy hiểm nhất, nếu không điều trị kịp thời có thể đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh.
- Xuất huyết não: Tiểu cầu giảm quá nhiều khi nhiễm virus Dengue có thể dẫn tới nguy cơ xuất huyết não. Đây là một trong những biến chứng gây ra tử vong hàng đầu khi mắc sốt xuất huyết.
- Tràn dịch màng phổi: Quá nhiều dịch tích tụ ở khoang màng phổi có thể tiến triển thành phù phổi cấp, thậm chí là suy hô hấp.
- Hôn mê: Huyết tương ứ đọng nhiều ở não có thể gây ra phù não dẫn tới hôn mê.
- Sinh non, sảy thai ở phụ nữ mang thai: Phụ nữ mang thai có nguy cơ sảy thai gấp nhiều lần khi mắc sốt xuất huyết Dengue. Không chỉ vậy, chức năng gan thận của sản phụ có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi chuyển dạ nếu đang mắc căn bệnh này.
Phương pháp điều trị bệnh sốt xuất huyết
Hiện nay sốt xuất huyết chưa có thuốc đặc trị nên cách điều trị sốt xuất huyết được ưu tiên hàng đầu là dùng thuốc để giảm thiểu triệu chứng, nghỉ ngơi hợp lý và bù dịch ở những người có dấu hiệu sốt xuất huyết thể nặng.
Hướng dẫn điều trị bệnh sốt xuất huyết
Đối với giai đoạn sốt dengue (sốt xuất huyết thể nhẹ) thì người bệnh có thể tự chăm sóc và theo dõi tại nhà, cụ thể như sau:
- Nghỉ ngơi càng nhiều càng tốt.
- Sử dụng thuốc hạ sốt không kê đơn paracetamol (acetaminophen) để kiểm soát cơn sốt và giảm đau nhức cơ thể. Tuyệt đối không được dùng aspirin để hạ sốt (vì đặc tính chống đông máu của thuốc này có thể làm nặng thêm tình trạng xuất huyết).
- Uống nhiều nước, sử dụng các loại nước trái cây như nước cam, táo cũng là một biện pháp hỗ trợ điều trị sốt xuất huyết hiệu quả.
- Sử dụng các loại thực phẩm lỏng, dễ tiêu nhưng vẫn phải đảm bảo chất dinh dưỡng như khoai nghiền, cháo thịt băm, gà hầm…
Đối với những người tiến triển thành giai đoạn sốt xuất huyết thể nặng thì cần phải đến ngay bệnh viện/cơ sở y tế để được bác sĩ xử trí và đưa ra phác đồ điều trị kịp thời.
Paracetamol (Acetaminophen) là thuốc hạ sốt thường được sử dụng khi mắc sốt xuất huyết
Sốt xuất huyết khi nào cần nhập viện?
Mọi trường hợp sốt xuất huyết nặng đều phải nhập viện để tiến hành điều trị vì có thể gây sốc, chảy máu trong và thậm chí tử vong.
Để biết được mình có đang mắc phải sốt xuất huyết thể nặng hay không thì bạn cần theo dõi kỹ càng tình trạng sức khỏe của bản thân và các dấu hiệu, triệu chứng của bệnh. Các dấu hiệu sốt xuất huyết thể nặng thường bắt đầu trong 24 – 48 giờ sau khi hết sốt.
Đến ngay bệnh viện/cơ sở y tế nếu bạn hoặc thành viên trong gia đình có bất kỳ triệu chứng nào sau đây:
- Đau quặn bụng.
- Nôn (3-4 lần trở lên trong 1 ngày).
- Chảy máu mũi (chảy máu cam) hoặc chảy máu chân răng.
- Nôn, ho ra máu hoặc đi ngoài phân đen hoặc có màu đỏ tươi.
- Cảm thấy mệt mỏi, bồn chồn, kích thích, vật vã hay li bì.
- Đi tiểu ít về cả số lần trong ngày và số lượng nước tiểu.
- Sờ thấy gan to.
- Huyết áp giảm xuống dưới mức 120/90 mmHg.
Cốm Subạc hỗ trợ điều trị sốt xuất huyết
Sốt xuất huyết là bệnh có nguyên nhân do virus, do đó để cải thiện và phòng ngừa sốt xuất huyết thì việc nâng cao sức đề kháng cho cơ thể là vô cùng quan trọng. Cốm Subạc được đánh giá là sản phẩm giúp hỗ trợ nâng cao sức đề kháng và hỗ trợ giảm các biểu hiện của bệnh do virus trong đó có sốt xuất huyết được nhiều người tin tưởng và sử dụng.
Với các thành phần dược liệu quý như cao lá neem, cao bạch chỉ, cao nhọ nồi, cao lá xoài, cao tạo giác thích giúp cốm Subạc mang lại công dụng tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, cải thiện triệu chứng bệnh sốt xuất huyết nhanh chóng, an toàn, lành tính.
- Cao lá neem: Đây là dược liệu có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, kháng virus hiệu quả đã được chứng minh trong nhiều tài liệu nghiên cứu khoa học. Từ đó giúp phòng ngừa và giảm biểu hiện các triệu chứng bệnh do virus gây ra, trong đó có sốt xuất huyết.
- Cao bạch chỉ: Rễ của cây bạch chỉ từ lâu đã nổi tiếng về công dụng kháng khuẩn, chống viêm, giảm đau nên có công dụng hỗ trợ làm giảm triệu chứng và ngăn ngừa bội nhiễm khi mắc sốt xuất huyết và các bệnh do virus khác gây ra.
- Cao nhọ nồi: Nghiên cứu tin cậy được đăng trên tạp chí Journal of Applied Pharmaceutical of Science cho thấy, nhọ nồi là loại dược liệu có đặc tính kháng khuẩn và khử trùng rất tốt nên giúp ngăn ngừa và điều trị nhiễm trùng mang hiệu quả cao. Vậy nên, nhọ nồi được tin tưởng sử dụng trong nhiều bài thuốc giúp tăng cường sức đề kháng và ngăn ngừa nhiễm khuẩn.
Cốm Subạc giúp hỗ trợ giảm các biểu hiện của bệnh sốt xuất huyết
Cách phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết khi vào mùa dịch
Biện pháp phòng ngừa sốt xuất huyết tốt nhất là tiêu diệt muỗi, bọ gậy và tránh để muỗi đốt.
Diệt muỗi, bọ gậy loăng quăng phòng ngừa sốt xuất huyết
Để diệt muỗi và bọ gậy, bạn có thể thực hiện một số biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả như sau:
- Sử dụng một số hóa chất diệt muỗi theo chỉ dẫn của cán bộ y tế xã/ phường. Cần chú ý phải phun thuốc xịt ở khắp ngóc ngách trong nhà để tránh tình trạng muỗi di chuyển từ chỗ này sang chỗ khác.
- Sử dụng hóa chất chuyên dụng như permethrin 0,5% để xử lý tủ/giá treo quần áo (đây là nơi muỗi thường đậu).
- Thả một số loại cá nhỏ như cá bảy màu, cá rô,… vào các bể, thùng chứa nước, hòn non bộ để tiêu diệt bọ gậy.
- Giữ gìn vệ sinh sạch sẽ môi trường xung quanh, che đậy các dụng cụ chứa nước và có khả năng đọng nước trong và xung quanh nhà.
Phòng ngừa sốt xuất huyết bằng cách tránh để muỗi đốt
Dưới đây là một số biện pháp hiệu quả giúp bạn có thể phòng tránh muỗi đốt
- Sử dụng màn chống muỗi đúng cách đúng cách khi ngủ cả ban ngày và ban đêm.
- Mặc áo dài tay cũng giúp ngăn ngừa muỗi đốt.
- Bật điều hòa ở chế độ DRY cũng giúp đuổi muỗi ra khỏi phòng vì đây là môi trường không thuận lợi cho hoạt động của muỗi.
- Sử dụng một số loại kem bôi chống muỗi khi đi du lịch, công tác đến các vùng có lưu hành dịch sốt xuất huyết.
Tiêu diệt muỗi và loăng quăng là biện pháp phòng ngừa sốt xuất huyết hiệu quả
Sốt xuất huyết là bệnh nguy hiểm không nên coi thường vì nguy cơ xảy ra biến chứng rất cao. Do vậy, để bảo vệ sức khỏe cho bản thân, mỗi người hãy chủ động tìm hiểu kỹ hơn về các phương pháp phòng ngừa và điều trị bệnh hiệu quả. Nếu còn bất cứ thắc mắc nào, hãy để lại câu hỏi hoặc số điện thoại ngay bên dưới, các chuyên gia của chúng tôi sẽ liên hệ giải đáp cụ thể hơn.
Dược sĩ Nhật Hạ
*Thực phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.
*Cốm Subạc có bán tại các nhà thuốc trên toàn quốc.
Nguồn tham khảo:
https://www.cdc.gov/dengue/symptoms/index.html
https://www.cdc.gov/dengue/index.html
